Herdenking bij het oorlogsmonument aan ‘t Haantje
Op maandag 7 oktober zijn bij het oorlogsmonument aan ‘t Haantje de tien slachtoffers herdacht die op deze datum in 1944 door de Duitse bezetter werden gefusilleerd op de spoorwegovergang. Dat gebeurde als wraak voor een sabotageactie op de spoorbaan door het verzet. Deze herdenking was extra bijzonder omdat het dit jaar 80 jaar geleden is.
De herdenking begon met een zelfgeschreven gedicht van een van de leerlingen van Kindcentrum BuitenRijck, de school die het monument heeft geadopteerd.
Daarna hield burgemeester Huri Sahin een toespraak. Zij stond in deze toespraak stil bij de vreselijke gebeurtenissen bij ‘t Haantje op 7 oktober 1944: “Het ging niet om het doodschieten van de juiste man. Het ging de Duitsers om een zo groot mogelijk afschrikeffect. Het ging hen om het vergroten van de angst onder de mensen. Van een rechtsstaat om burgers te beschermen was dus geen sprake. Dat maakt ons extra bewust van onze vrijheid nu.” Ook sprak zij over het belang van vrijheid en herdenken: “Om ervoor te zorgen dat iedereen echt vrij is, moeten wij naar elkaar omkijken. Elkaar helpen, met elkaar praten. Samen onze problemen oplossen. Dat kan ín vrijheid, maar dat moet ook vóór onze vrijheid. Want echte vrijheid hebben en houden we alleen samen.”
Roland van Golberdinge
Robbert Vink vertelde daarna bij het monument het verhaal van Roland van Golberdinge, een van de tien gefusilleerde mannen. Roland was tijdens de Tweede Wereldoorlog werkzaam als radiotechnicus en actief bij het verzet in Den Haag. Hij was op 29 september 1944 opgepakt en gevangen gezet in het Oranjehotel. Als vergelding voor de sabotage van het verzet, werd hij op 7 oktober samen met 9 andere mannen doodgeschoten. Roland werd 29 jaar en liet zijn vrouw Maria en zijn zoontje Elio van 8 jaar achter.
Na het taptoe-signaal, verzorgd door muziekvereniging Forum Hadriani, werd er 1 minuut stilte gehouden. Daarop volgde de kranslegging. Burgemeester Huri Sahin legde samen met raadslid Jordy Loof een krans bij het monument. Ook de nabestaanden en de kinderen van Kindcentrum BuitenRijck legden bloemen. Vervolgens legden verschillende organisaties uit Rijswijk en de regio bloemen bij het monument. De herdenking werd afgesloten met een defilé, waarbij alle aanwezigen langs het monument konden lopen.
Het verhaal achter de fusillade bij ’t Haantje
Precies 80 jaar geleden werden bij de spoorwegovergang van ’t Haantje 10 mannen door de Duitse bezetter doodgeschoten. Deze fusillade was een vergelding voor een aanslag op het spoor de avond ervoor. Het verzet pleegde die aanslag om het vervoer van manschappen en materieel van het Duitse leger moeilijk te maken in een tijd dat de geallieerden oprukten. De 10 mannen waren al eerder gearresteerd en hadden niets met de aanslag te maken. Dat laatste wist de Duitse Sicherheitsdienst (SD) ook.
Hun bedoeling was niet om de daders te straffen, maar om de bevolking, met name het verzet, te laten zien hoe keihard ze zouden reageren op zulke acties. Het nieuws van de fusillade werd dan ook wijd verspreid door middel van aanplakbiljetten met een Bekanntmachung. Opvallend aan deze bekendmaking in Rijswijk is dat er twee fouten in staan: er is sprake van 12 Nederlanders die door een Polizeistandgericht ter dood waren veroordeeld, terwijl er in werkelijkheid 10 Nederlanders zijn doodgeschoten die nooit voor de rechter hebben gestaan.
’s Avonds bracht de Rijswijkse politie de 10 lichamen naar de Algemene Begraafplaats aan de Sir Winston Churchilllaan, waar zij netjes maar zonder vertoon of aanwezigen begraven werden. Nu zijn er monumenten voor de slachtoffers op die begraafplaats en bij ’t Haantje.
Foto's met dank aan René Marquard.